Verlangen naar de zon met Maria-Lichtmis
Als na de donkere dagen de lentekriebels weer beginnen op te borrelen, kijken we de bloembollen uit de grond. Her en der piepen er al groene sprietjes en sneeuwklokjes uit de donkere aarde. Op 2 februari vieren we Maria-Lichtmis. Ik kende het feest alleen van de processie die ’s morgens vroeg langs ons huis kwam, maar sinds de kinderen naar de vrijeschool gaan vieren we het ook thuis.
Tekst en beeld: Daan Rot
Vóór de christelijke viering van Maria-Lichtmis was 2 februari de dag van Vrouw Holle. Vrouw Holle komt voor het eerst voor in de Germaanse mythologie. Zij ontvangt de zielen van de gestorvenen en uit haar bron komen nieuwgeborenen voort. Het christelijke verhaal vertelt dat Jezus, zoals gebruikelijk was in de Joodse traditie, veertig dagen na zijn geboorte in de tempel werd opgedragen aan God. Maria bracht daarbij een reinigingsoffer. Jezus werd bij deze gebeurtenis herkend als de Christus door de oude Simeon en Hanna. Toen Simeon baby Jezus in zijn armen nam, werd hij door licht omstraald. In de katholieke kerk worden de kaarsen gezegend voor de mis, tijdens de processie ter ere van Maria worden de kaarsen aangestoken en blijven de hele mis branden, een heuse Lichtmis.
Licht naar buiten
Veertig dagen voor Kerst, met Sint-Maarten, brachten we het licht met onze lantaarns naar binnen. Met Maria-Lichtmis, veertig dagen na Kerst, brengen we het licht van binnen weer naar buiten. We hebben inmiddels weer één uur daglicht extra gewonnen. En kijk eens omhoog, want de hemel is in februari ook echt blauwer door de toegenomen zonnekracht.
Alle restjes van de kaarsen die we in de lichtfeestenperiode tussen Sint-Maarten en Maria-Lichtmis hebben gebrand, hebben we opgespaard. We smelten ze om en vullen walnootdoppen met de gesmolten was. De walnootkaarsjes doen we in een grote schaal met water waar ze in ronddobberen tijdens ons pannenkoekenmaal. Want Maria-Lichtmis is óók pannenkoekenfeest. Pannenkoeken zo rond en goudgeel als de zon waar we zo naar verlangen.
Reinigen
Maar voor we feest gaan vieren, is het tijd voor de grote opruimen van huis en haard. Februari komt van het Latijnse februare, wat ‘reinigen’ betekent. Zo houden wij dus ook ons eigen reinigingsritueel. Ieder ruimt zijn eigen kamer op, de dekens worden gewassen, de ramen gelapt, de haard leeggemaakt, oud papier weggebracht en als laatste een rondje door de tuin. Dan dekken we een feestelijke eettafel en komen alle kaarsen op tafel, met een grote berg pannenkoeken in het midden. Het laatste diner met kaarslicht van deze winter. Na het eten brengen we de kaarsjes naar de tuin voor wat extra warmte en kiemkracht. Het is weer tijd voor wortelen en groeien, plannen en bloeien.
Walnootkaarsjes maken
Nodig:
Restjes kaarsen
Walnoten
Leeg blik
Lont met aluminium voetje
Mesje
Lege eierdoos
Maak de walnoten voorzichtig open. Als je met een scherp mesje in de achterkant van de walnoot prikt en voorzichtig wrikt, breekt de walnoot precies door de helft open. Haal de nootjes eruit en bewaar ze voor bij de pannenkoeken. Zet het lege blik met daarin de restjes kaars in een pan met kokend water en verwarm tot alles gesmolten is. Zet de walnootdoppen vast in de lege eierdoos.Doe een lont met aluminium voetje in een halve, lege walnootdop en giet het kaarsvet er voorzichtig in. Laat het kaarsvet uitharden. Als je echt veel restjes hebt, is het ook leuk om zelf kaarsjes te trekken. De zelfgetrokken kaarsjes zijn origineel als ‘bijna lente-cadeautje’, of je stopt ze in een mooi doosje met een strik om tegen Sint-Maarten weer open te maken.
Kaarsjes trekken
Nodig:
Oude pan
Hoog, waterdicht blik
Restjes kaars (eventueel aangevuld met bijenwaskorrels)
Lont
Vul de pan tot de helft met water en zet het blik met de restjes kaars erin. Verwarm de was tot deze helemaal gesmolten is. Zorg dat alles goed stevig staat en blijf er te allen tijde bij. De was is heel heet. Dompel de lont in de was en wacht tot de was droog is. Trek de lont voorzichtig recht. Dompel opnieuw in de was. Doe dit niet te langzaam, want dan smelt de vorige laag. Laat de laag weer drogen en herhaal dit tot het kaarsje dik genoeg is. Snij de onderkant recht af.Je kunt de kaarsjes extra mooi maken door ze te versieren met gekleurde bijenwas.
Pannenkoeken
Nodig:
250 gram bloem
500 ml melk
2 eieren
Snufje zout
Boter om in te bakken
Kaneel naar smaak
Met een speciale pannenkoekenpan zijn mislukte pannenkoeken verleden tijd. Maak een luchtig en klontjesvrij beslag. Zet het beslag, als het uitkomt, afgedekt met een theedoek voor een uurtje op kamertemperatuur weg. Zo breken de pannenkoeken minder snel en worden ze lekker soepel. Laat de boter smelten en doe een schepje beslag in de pan. Wacht tot het beslag overal droog is en keer op dat moment de pannenkoek. Doe een wedstrijdje: wie kan ‘m het hoogst opgooien? Bak pannenkoeken met appeltjes, rozijnen, spek, kaas enzovoort.
Daan Rot is moeder van Elvis, Rover, Wolf en Maantje Piet en getrouwd met muzikant Jan Rot. Ze blogt op Maandagdaandag.nl en schreef samen met Lisa Wade twee toegankelijke boeken over de jaarfeesten, getiteld 'Het hele jaarfeesten'.
Dit artikel verscheen eerder in Antroposofie Magazine, december 2019.
Verder lezen:
- Opruimen als het creëren van levenskwaliteit