Antroposofische menskunde begrijpen
Hoe help je als leerkracht de kinderen in je klas het beste vooruit? Hoe voed je jezelf op als pedagoog? Wat is een mens eigenlijk? Wie zichzelf deze en andere complexe vragen stelt over het leraarschap en het lesgeven, kan veel opsteken van het onlangs verschenen Antroposofische menskunde begrijpen – veertien essays bij ‘Algemene menskunde als basis voor de pedagogie’ van Rudolf Steiner.
De veertien voordrachten uit ‘Algemene menskunde als basis voor de pedagogie’ waren onderdeel van een intensieve pedagogische cursus die Rudolf Steiner gaf in 1919. Zijn toehoorders waren destijds de leraren van de eerste vrijeschool, de toenmalige Waldorfschool in Stuttgart, die in datzelfde jaar werd opgericht. En hoewel dat inmiddels alweer honderd jaar geleden is, vormen deze voordrachten nog steeds een belangrijke inspiratiebron voor het vrijeschoolonderwijs. Toch vinden veel leerkrachten van vandaag de dag de voordrachten moeilijk. Ze hebben moeite met de antroposofische termen, met verbanden die gelegd worden met ander werk van Steiner, of met de soms raadselachtige inhoud.
Daarom schreven Albert Schmelzer en Jan Deschepper – beiden ervaren oud-vrijeschoolleerkrachten en inmiddels verbonden aan verschillende lerarenopleidingen – een bundel essays die in begrijpelijke en hedendaagse taal Steiners menskunde voor iedereen toegankelijk maakt. Het is een uitgebreid studieboek, met praktijkvoorbeelden, literatuurverwijzingen naar al dan niet wetenschappelijke publicaties en illustraties die de inhoud van de essays waar nodig ondersteunen en verduidelijken. Het boek geeft een brede algemene bagage om mee te nemen in je eigen onderwijspraktijk en biedt inzicht in de achtergronden van concrete kenmerken van het vrijeschoolonderwijs. Wist je bijvoorbeeld dat Rudolf Steiner heel bewust het principe invoerde dat een leraar op de vrijeschool van de eerste tot de achtste klas bij de groep blijft, om zo het ‘volledig menszijn’ te stimuleren? Steiner was voor een zo breed mogelijke algemene vorming van de leerkrachten. Een specialisme kiezen zou volgens hem “het menselijke uit de mens drijven”.
De schat aan informatie uit dit boek samenvatten is ondoenlijk, maar zeker is dat deze essays je werk als vrijeschoolleerkracht beslist zullen verrijken. Toch moet je je hoeden voor teveel zelfvertrouwen door je opgedane kennis, aldus Rudolf Steiner. Het eerste essay haalt een citaat aan waarin Steiner laat zien dat de leraar die zichzelf aldoor vragen blijft stellen en niet al te zeker van zijn zaak is, het beste lesgeeft en er bovendien zélf het meest van leert. Wat weer tevens een uitstekend voorbeeld is voor zijn leerlingen.
Antroposofische menskunde begrijpen – veertien essays bij ‘Algemene menskunde als basis voor de pedagogie’ van Rudolf Steiner, Albert Schmelzer & Jan Deschepper, uitgeverij Via Libra, €24,50.
Dit vind je misschien ook interessant:
- Online lezing van Aziza Mayo over de waarden van het vrijeschoolonderwijs
- Worden wie je bent - ontwikkelingsfasen en geheime opdrachten van een kind
- Hoogleraar Gert Biesta over de bedoeling van onderwijs